İnme (Felç) Nedir?
İnme, beynin bir bölgesine kan akışının aniden kesilmesi veya beynin bir bölgesindeki kan damarının yırtılması sonucu oluşan bir durumdur. Bu durum, beyin hücrelerinin oksijen ve besin maddeleri almasını engeller ve beyin dokusunda hasara neden olur.
İnme, beyin fonksiyonlarını etkileyebilir ve ani başlayan nörolojik semptomlara yol açar ve hızlı müdahale gerektirir.
İnme Çeşitleri Nelerdir?
İnme, genel olarak iki ana kategoriye ayrılır:
- İskemik İnme:
Beyin damarlarının tıkanması sonucu oluşan en yaygın inme türüdür. Kan pıhtıları veya plaklar, beyin damarlarını tıkayarak kan akışını engeller.
- Hemorajik İnme:
Beyin damarlarının yırtılması veya damarlardan kan sızması sonucu beyin dokusunda kanama oluşmasıyla meydana gelen inme türüdür.
İnme Belirtileri Nelerdir?
İnme belirtileri aniden başlar ve hızla ilerler. İnme acil bir durumdur. İnme belirtileri varsa acil tıbbi yardım alınması hayati önem taşır.
- Yüz Kaslarında Ani Zayıflık veya Felç:
Yüzün bir tarafındaki kaslarında zayıflık veya felç oluşabilir. Bir kişi, ağız köşesinin düşmesi, bir göz kapağının düşmesi veya yüzde asimetri gibi belirtiler yaşayabilir.
- Kol veya Bacakta Ani Zayıflık veya Felç:
Kol veya bacaklarda ani zayıflık, his kaybı veya felç meydana gelebilir. Bir kişi, bir kolunu kaldıramama, bir bacağında güçsüzlük veya dengesizlik hissi gibi belirtiler yaşayabilir.
- Konuşma veya Anlama Güçlüğü:
İnme, konuşma veya anlama yeteneğini etkileyebilir. Bir kişi, konuşma bozukluğu, anlama sorunu veya anlamsız konuşma gibi belirtiler yaşayabilir.
- Görme Sorunları:
İnme, görme sorunlarına neden olabilir. Bir kişi, bir gözde veya her iki gözde ani bulanıklık, görme kaybı veya çift görme gibi belirtiler yaşayabilir.
- Baş Dönmesi veya Denge Kaybı:
İnme, baş dönmesi, denge kaybı veya koordinasyon zorluğu gibi semptomlara neden olabilir.
- Şiddetli Baş Ağrısı:
Bazı inme vakalarında, şiddetli ve ani baş ağrıları meydana gelebilir. Bu baş ağrıları genellikle normal baş ağrılarından farklıdır ve ani olarak ortaya çıkar.
- Bilinç Değişiklikleri:
İnme, bilinç değişikliklerine neden olabilir. Bir kişi, bayılma, şuur kaybı veya uykudan uyanamama gibi belirtiler yaşayabilir.
İnme Risk Faktörleri Nelerdir?
- Yüksek Tansiyon:
Vasküler sağlığı olumsuz etkileyerek inme riskini artırabilir.
- Kardiyovasküler Hastalıklar:
Kalp hastalıkları, kalp ritim bozuklukları ve damar hastalıkları gibi durumlar inme riskini artırır.
- Diyabet:
Kan şekerinin kontrolsüz seyri nedeniyle inme olasılığını artırabilir.
- Yüksek Kolesterol:
Damar tıkanıklığına yol açarak inme riskini artırabilir.
- Sigara İçmek:
Kan damarlarını daraltarak inme riskini artırabilir.
- Obezite:
Vücut ağırlığındaki artışın inme riskini artırabilecek bir faktör olabilir.
- Aile Öyküsü:
Ailede inme öyküsü olan kişiler, genetik yatkınlık nedeniyle daha yüksek bir risk altındadır.
- Yaş:
İnme riski yaşla birlikte artar. 60 yaşın üzerindeki kişiler daha yüksek bir risk altındadır.
- Cinsiyet:
Erkeklerde inme riski kadınlara göre biraz daha yüksektir.
- Diğer Faktörler:
Stres, alkol tüketimi, hareketsiz yaşam tarzı, kötü beslenme alışkanlıkları ve uyku apnesi gibi diğer faktörler de inme riskini artırabilir.
İnme Tedavisi Nasıl Yapılır?
İnme tedavisi, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur.
İskemik inme tedavisinde, kan akışını geri kazandırmak için trombolitik ilaçlar veya mekanik trombektomi gibi yöntemler kullanılabilir.
Hemorajik inme tedavisinde ise, kanamanın kontrol altına alınması ve beyin basıncının düşürülmesi önemlidir.
İnme tedavisinde erken müdahale çok önemlidir, bu nedenle inme belirtileri fark edildiğinde hemen 112 acil yardım servis aranmalı ve vakit kaybetmeden acil servise başvurulmalıdır.
Rehabilitasyon, inme sonrası iyileşmeyi desteklemek için önemlidir. Fizyoterapi, konuşma terapisi gibi rehabilitasyon yöntemleri kullanılır. İnme tedavisi, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanır.