Baş Ağrısı Tedavisi

Baş ağrısı toplumda en sık görülen yakınmaların başında gelir ve toplumun %90’ında görülür. Bu ağrıların çoğunu migren ve gerilim tipi baş ağrıları oluşturur. Uluslararası Baş Ağrısı Derneği baş ağrılarını 14 ana grup ve yüzlerce alt grup olarak sınıflandırmıştır. 

Hasta baş ağrısıyla başvurduğunda ilk olarak ayırt edilmesi gereken temel konu bu baş ağrısının primer mi yoksa sekonder mi olduğudur. Bu değerlendirmeyi gerçekleştirebilmek için yeterli zaman ayırarak hastadan ağrıyla ilgili detaylı bir öykü alınmalı nörolojik ve fizik muayene titizlikle yapılmalıdır.

Baş ağrısı sınıflaması;

1) Primer Baş ağrısı:

Primer baş ağrısı, baş ağrısının kendisi bir hastalık veya başka bir altta yatan neden olmadan ortaya çıktığı durumları ifade eder. Bu tür baş ağrıları, migren, gerilim tipi baş ağrısı ve küme baş ağrısı gibi belirli tiplere ayrılır. Primer baş ağrıları genellikle beyinde yapısal bir sorun veya diğer tıbbi durumlarla ilişkili olmayan nörolojik bir durum olarak kabul edilir.

• Migren: 
  Migren, tekrarlayan şiddetli baş ağrılarına neden olan bir primer baş ağrısı türüdür. Migren atağı genellikle bir tarafta hissedilen, zonklayıcı karakterde bir ağrı ile başlar. Ağrı genellikle şiddetli olup, fiziksel aktiviteyle artabilir . Migren atağı sırasında, mide bulantısı, kusma, ışığa ve sese hassasiyet, aura (görme veya duyusal değişiklikler) gibi semptomlar da görülebilir. Migren, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle tetiklenebilir.

• Gerilim Tipi Baş Ağrısı: 
  Gerilim tipi baş ağrısı, başın her iki tarafında  başın çevresini saran bir bant gibi hissedilen hafif veya orta şiddette bir ağrıdır. Stres, gerginlik veya yanlış duruş ,kötü postür gibi faktörlerle ilişkilidir.

• Küme Baş Ağrısı:
  Küme baş ağrıları, ataklar halinde ortaya çıkar ve genellikle belirli bir dönemde (küme dönemi) ortaya çıkar ve ardından remisyon dönemine girer. Bu tür baş ağrıları genellikle göz kızarması, göz sulanması, burun tıkanıklığı ve yüzde terleme gibi semptomlar da eşlik eder.

2) Sekonder Baş Ağrısı:

Sekonder baş ağrısı, baş ağrısının bir altta yatan hastalık, travma veya başka bir nedenle ortaya çıktığı durumları ifade eder. Bu tür baş ağrıları, beyin tümörleri, enfeksiyonlar, sinüzit, travmatik beyin hasarı, beyin kanaması veya bazı sistemik hastalıklar gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Sekonder baş ağrılarının tedavisi, altta yatan nedenin tedavisine bağlı olarak değişir. Örneğin, sinüzit nedeniyle ortaya çıkan baş ağrıları antibiyotik tedavisi gerektirebilir, beyin tümörleri cerrahi müdahale veya radyoterapi gerektirebilir.

Baş ağrılarının doğru bir şekilde sınıflandırılması ve tanımlanması, uygun tedavi ve yönetim stratejilerinin belirlenmesi açısından önemlidir

Baş Ağrısının Nedenleri Nelerdir?

Baş ağrısının birçok potansiyel nedeni vardır. Bunlar arasında stres, gerginlik, kas gerilimi, hormonal değişiklikler, sinüzit, göz problemleri, boyun ve omuz sorunları, uykusuzluk, beslenme alışkanlıkları, alkol tüketimi, sinir sistemi bozuklukları, beyin tümörleri, enfeksiyonlar, kan damarlarındaki anormallikler ve ilaç yan etkileri de yer alabilir. Ayrıca, bazı baş ağrısı türleri genetik yatkınlığa bağlı olabilir.

Baş Ağrısı Nasıl Teşhis Edilir?

Baş ağrısı teşhisi genellikle bir nöroloji uzmanı tarafından yapılır. Doktor, hastanın semptomlarını değerlendirir ve baş ağrısının türünü belirlemek için ayrıntılı bir tıbbi geçmiş alır. Fizik muayene genellikle baş ağrısının nedenini belirlemeye yardımcı olabilir. Gerekirse, doktor görüntüleme testleri (örneğin, manyetik rezonans görüntüleme-MRG) veya kan testleri gibi ek testler de isteyebilir.

Baş Ağrısı için Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?

Baş ağrısının sürekli ve şiddetli olması, kişinin günlük yaşamını olumsuz etkilemesi genellikle doktora başvurmak için yeterli sebeplerdir. Eğer;

• Hasta 10 yaşından küçük ya da 50 yaşından büyükse
• Daha önce mevcut olan başağrsının şiddeti, şekli değiştiyse, tedaviye cevap vermiyorsa,
• Baş ağrısı şimdiye kadar hayatında karşılaştığı en şiddetli ağrıysa ve ağrı bir fiziksel aktivite sırasında başlayıp, şiddeti artarak devam etmişse
• Baş ağrısı ile beraber bilinç bulanıklğı, görme kaybı, konuşma bozukluğu, güç kaybı veya epileptik nöbet (sara) olduysa zaman kaybetmeden doktora başvurmalıdır
  
  

Baş Ağrısı Nasıl Önlenir?

Baş ağrısının önlenmesi için bazı önlemler alınabilir.

• Düzenli uyku alışkanlıklarına dikkat etmek
• Stresi yönetmek
• Sağlıklı beslenme
• Yeterli miktarda su içmek
• Düzenli dinlenme ve gevşeme tekniklerini uygulamak
• Düzenli egzersiz yapmak
• Uygun postürü korumak sayılabilir.

Ayrıca, baş ağrısını tetikleyebilecek faktörleri tanımak ve bunlardan kaçınmak da önemlidir. Baş ağrısı günlüğü tutmak, baş ağrısının sıklığını ve tetikleyicilerini belirlemeye yardımcı olabilir.

Baş Ağrısı İçin Kullanılan Girişimsel Olmayan Tedaviler

Baş ağrılarının tedavisi, baş ağrısının altında yatan nedenlere bağlı olarak değişir.

• İlaç tedavisi:
  Baş ağrısı için kullanılan ilaçlar, semptomları hafifletmek veya baş ağrısını önlemek amacıyla kullanılır. Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler), triptanlar gibi ilaçlar, baş ağrısının tedavisinde yaygın olarak kullanılan seçeneklerdir.
• Dinlenme ve uyku:
  Baş ağrısı genellikle yorgunluk, stres veya uyku eksikliği gibi faktörlerle ilişkilidir. Bu nedenle, düzenli uyku almak ve dinlenmek baş ağrısını önlemek veya hafifletmek için önemlidir.
• Stres yönetimi:
  Stres, baş ağrısının tetikleyicilerinden biridir. Stresi azaltmak için yoga, meditasyon, derin nefes alma veya gevşeme teknikleri gibi stres yönetimi tekniklerini uygulamak baş ağrısı riskini azaltabilir.
• Sağlıklı beslenme:
  Bazı yiyecekler ve içecekler baş ağrısını tetikleyebilir. Özellikle kafein, alkol, şekerli ve işlenmiş gıdaların tüketimini sınırlamak veya kaçınmak baş ağrısını azaltabilir. Ayrıca, sağlıklı bir diyet sürdürmek, düzenli öğünler almak ve yeterli miktarda su içmek de baş ağrısını önlemeye yardımcı olabilir.
• Fiziksel aktivite:
  Düzenli fiziksel aktivite, baş ağrısını önlemek veya hafifletmek için etkili bir yöntem olabilir. Egzersiz, endorfin adı verilen doğal ağrı kesicilerin salınmasını teşvik edebilir ve stresi azaltabilir.
• Gözlerinizi dinlendirmek:
  Uzun süreli bilgisayar kullanımı baş ağrısına neden olabilir. Gözlerinizi düzenli olarak dinlendirmek için her saat başı kısa molalar vermek, göz egzersizleri yapmak ve ekran zamanını sınırlamak baş ağrısını önlemek için faydalı olabilir.
• Sıcak veya soğuk kompresler:
  Baş ağrısını hafifletmek için sıcak veya soğuk kompresler kullanabilirsiniz. Sıcak kompres, kasları gevşeterek gerilim tipi baş ağrısını hafifletebilir. Soğuk kompres ise kan damarlarını daraltarak migren ağrısını azaltabilir.
• Kas gevşetici teknikler:
  Baş ağrısının bir nedeni kas gerginliği olabilir. Bu durumda, kas gevşetici teknikler kullanmak baş ağrısını hafifletebilir. Sıcak duş almak, boyun ve omuz masajı yapmak veya gevşeme egzersizleri yapmak gibi yöntemler deneyebilirsiniz.
  
  

Baş Ağrısı İçin Kullanılan Bazı Girişimsel Tedaviler

• Nörotoksin enjeksiyonları:
  Nörotoksini, migren baş ağrısının tedavisinde kullanılan bir seçenektir. Bu tedavide, belirli kaslara nörotoksin enjekte edilir. Bu enjeksiyonlar, kasları gevşetir ve migren ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu tedavi genellikle kronik migren tedavisinde kullanılır.
• Sinir Blokajları:
  Sinir blokajları, baş ağrısının belirli sinirlerine yönelik lokal anestezik veya kortikosteroid enjeksiyonlarıdır. Bu enjeksiyonlar, sinirlerin ağrı sinyallerini iletmelerini engelleyerek baş ağrısı semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Sfenopalatin ganglion blokajı, occipital sinir blokajı ve trigeminal sinir blokajı gibi çeşitli sinir blokajları mevcuttur.
• Nöral Terapi:
  Nöral terapi, lokal anesteziklerin belirli bölgelere enjekte edilerek sinirlerin düzenlenmesini amaçlayan bir tedavi yöntemidir. Baş ağrısı için de kullanılan bir seçenektir. Bu tedavi, sinirlerin normal fonksiyonunu geri kazanmasına yardımcı olabilir ve baş ağrısını azaltabilir.
• Akupunktur:
  Akupunktur, baş ağrısı tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir alternatif tedavi yöntemidir. Bu yöntemde, vücuttaki belirli noktalara ince iğneler yerleştirilir. Akupunkturun baş ağrısını azaltmada etkili olduğu düşünülmektedir, ancak etkisi kişiden kişiye değişebilir.
• Transkranial manyetik stimülasyon (TMS):
  TMS, baş ağrısının tedavisinde kullanılan bir non-invaziv beyin stimülasyon yöntemidir. Bu tedavide, kafaya yerleştirilen manyetik bobinler aracılığıyla düşük frekansta manyetik alanlar uygulanır. Bu manyetik alanlar, beyindeki sinir hücrelerinin aktivitesini etkileyerek baş ağrısını azaltabilir.